Home / Champagne / Champagne informatie

Champagne informatie

Champagne informatie voor de liefhebber vind u onderstaand. Appellation Champagne
Sinds het begin van onze jaartelling wordt er wijn verbouwd op het grondgebied van de Champagne. Hoewel het oppervlak in de loop der tijd steeds kleiner werd, werd de specifieke smaak al vroeg erkend en was champagne een van de eerste producten die het label Appellation d’Origine kreeg.

De Appellation Champagne is vandaag de dag wereldwijd bekend, maar kent een lange geschiedenis die meerdere eeuwen teruggaat en veel verwikkelingen kent. Het begint allemaal met een terroir dat zo bijzonder is dat het de meest unieke wijnen voortbrengt, dankzij vakmensen die het delicate karakter tot uiting weten te brengen dat door het mousseren nog uitgesprokener wordt.

De unieke smaak werd al snel bekend, aanvankelijk door enthousiaste pioniers die deze bijzondere wijnen bij liefhebbers over de hele wereld introduceerden. Aan het begin van de 20e eeuw nam de roem van champagne al mythische vormen aan. De Champenois besloten de naam te beschermen door een strikt afgebakend gebied aan te wijzen en gemeenschappelijke productiemethodes vast te stellen, met als resultaat de Appellation d’Origine Contrôlée Champagne.

Sindsdien hebben de champagneboeren en champagnehuizen, verenigd in het Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne, dit erfgoed steeds verder ontwikkeld en de kwaliteiten van hun gerenommeerde Appellation met zoveel mogelijk mensen gedeeld.

De Appellation Champagne is zo een referentiekader voor alle producenten en consumenten die gaan voor authenticiteit, kwaliteit… en een droom.

Ontdek de Champagne
Champagnehuizen
Champagnehuizen, sommige gelegen in grote steden, andere midden tussen de wijngaarden, zijn magische plekken. Zij vertellen de geschiedenis van de champagne, van zijn ontstaan tot nu, en je ontdekt hoe deze huizen in de loop der tijd hebben bijgedragen aan de uitzonderlijke kwaliteit en de verspreiding van de champagne.

De huizen waren de belangrijkste ambassadeurs van de Champagne in Frankrijk en wereldwijd. Daarom zijn ze zo trots op hun tradities en stellen ze graag hun in de krijtsteen uitgegraven wijnkelders open om te vertellen over de productie van champagne. Dan begrijp je beter wat de ene soort onderscheidt van de andere, ook al bewaken de chef de cave en de chef du maison dit geheim zorgvuldig. Je krijgt een soort savoir-vivre over je, proeft uitzonderlijke cuvées en ontdekt een betoverende en indrukwekkende wereld.

Champagneboeren
Als u de wegen van de Champagne doorkruist, of simpelweg de Route Touristique du Champagne volgt, wordt u verrast door de charmante dorpjes, het ritme van de heuvels en de variatie in het landschap. Maar maak vooral even een tussenstop bij een champagneboer.

Ten eerste omdat ze u hartelijk bij hen thuis zullen ontvangen, hun wijnkelders laten zien, hun wijnen laten proeven en hun passie zullen delen. Maar ook omdat ze uw beeld van champagne zullen veranderen. Ze zullen vertellen over het terroir, over de wijngaard die ze door en door kennen, en het maken van hun champagnes, waarin ze al hun talent en passie stoppen.

De champagne van de wijnboeren heeft karakter. Ze praten er graag over, de kleine nuances in de crus en de verschillende jaren, als mannen die al generaties lang met hun wijnen en wijngaarden bezig zijn.

Het lezen van een Champagne etiket
Leer het verschil tussen een champagne brut, een millésimé, een rosé, een blanc de blancs en een cuvée spéciale. Achter elk van deze termen schuilt een andere wijn en een andere smaak. Want bij elk van hen horen andere keuzes in de volgende drie fases:
- Assemblage:
Dit is de basis voor het maken van champagne, deze stap bepaalt voor een groot deel het karakter van de wijn en dus de smaak. Bij champagne kan assemblage op drie niveaus plaatsvinden: assemblage van crus, van druivenrassen en van jaren.
- Suikergehalte:
Na de lagering verwijdert de wijnmaker het depot en voegt hij een mengsel van suiker en wijn toe. Deze likeur verschilt per wijn en maakt het mogelijk om verschillende graden van zoetheid te onderscheiden, van extra-brut tot brut, sec en demi-sec.
- Rijping:
Een champagne rijpt 15 maanden tot wel 5 jaar of langer. In de loop der tijd ontwikkelen de aroma’s zich van eenvoudige en oppervlakkige tot complexe en diepe toetsen.

Het etiket:
Het etiket vermeldt de volgende informatie:
- de Appellation Champagne
- het merk of de naam van de producent
- het suikergehalte: brut of demi-sec
- bijzondere kenmerken: Blanc de blancs en soms Blanc de Noirs, millésimé, rosé of cuvée spéciale.

Het contra-etiket:
Dit etiket biedt andere interessante informatie, zoals de druivenrassen die gebruikt zijn voor de assemblage, de rijping, een beschrijving van de aroma’s en suggesties voor combinaties met gerechten.

[Brut of Demi-sec Champagne]
De term brut, die van toepassing is op meer dan 90% van de verkochte champagne, vertelt maar heel weinig over het karakter ervan. Hij verwijst naar het toevoegen van de likeur tijdens de vinificatie om het suikergehalte te verhogen. Dit is nodig om de zeer delicate aroma’s van de champagne nog beter naar voren te laten komen.

Brut
Aan een brut wordt nauwelijks suiker toegevoegd. Hij is geschikt voor talloze gelegenheden. Daarom is het vandaag de dag de meest gedronken champagne.

Demi-sec
Aan een demi-sec wordt meer suiker toegevoegd dan aan een brut. Daardoor krijgt hij een zachtere smaak, die met name in de 18e eeuw erg populair was. Een demi-sec combineert goed met zoetere gerechten, zoals desserts. Afhankelijk van het resterende suikergehalte, uitgedrukt in gram per liter, wordt de champagne gekwalificeerd als:

Doux, meer dan 50 gram
Demi-sec, tussen 32 en 50 gram
Sec, tussen 17 en 32 gram
Extra dry, tussen 12 en 17 gram
Brut, minder dan 12 gram
Extra brut, tussen 0 en 6 gram

Voor een gehalte van minder dan 3 gram worden ook wel de termen “brut nature”, “pas dosé” of “dosage zero” gebruikt.

Wit of Rose Champagne
De kleur van witte champagne varieert van bleekgoud tot groengoud, goudgeel, ambergeel, oud goud en grijsgoud. Maar de kleurnuances van witte champagnes zijn niet alleen een lust voor het oog. Ze vertellen ook iets over het karakter van de champagne, namelijk over de assemblage en rijping. Een lichte champagne is helder, terwijl een krachtige champagne donkerder van kleur is. Naarmate de rijping langer duurt, krijgt een champagne meer kleur.

Rosé
De rosé champagne is meestal het resultaat van een assemblage van verschillende soorten witte champagne met een rode wijn uit de Champagnestreek. Rosé champagne is prachtig om te zien en wordt veel gedronken bij romantische gelegenheden. Net als bij witte champagne kan de kleur van een rosé variëren van zachtroze tot dieproze en de smaak van licht tot stevig.

Non-millésimé of millésimé Champagne?
Non-millésimé
Bij champagne is het gebruikelijk om een assemblage van verschillende jaren te maken. Elk jaar wordt een deel van de oogst apart gehouden voor de assemblages van de komende jaren. De producent gebruikt deze reservewijn om de smaak en het karakter van zijn champagne te consistent te houden. Daarom brengt een assemblage die non-millésimé genoemd wordt, het beste het typische karakter van een merk tot uiting.

Millésimé
Bij een zeer goede wijnoogst kan de producent besluiten om een champagne millésimé te maken, dit komt echter weinig voor. Een champagne millésimé is dus altijd een wijn met het karakter van dat jaar.

Soorten Champagneflessen
Quart > 20 cl
Demie > 37,5 cl
Bouteille > 75 cl
Magnum > 2 bouteilles (1,5 liters)
Jerobeam > 4 bouteilles (3 liters)
Methusalem > 8 bouteilles (6 liters)
Salmanasar > 12 bouteilles (9 liters)
Balthasar > 2 bouteilles (1,5 liters)
Nebukadnezar > 20 bouteilles (15 liters)

Champagne koelen
Vermijd de vriezer, die het [aroma] en de smaak tenietdoet. En zorg voor veel champagnekoelers en rafraîchissoirs.
Een rafraîchissoir is een metalen kom waarin de Champenois meerdere flessen tegelijk koelen.

Hoe wordt champagne gekoeld?
In een emmer: als de fles uit de wijnkelder wordt gehaald en in een emmer met water en ijsblokjes wordt gezet, heeft deze na 15 tot 20 minuten de juiste temperatuur.
In de koelkast: leg drie tot vier uur voor het serveren de fles onder in de koelkast; u kunt de fles ook langere tijd in de koelkast laten liggen, op voorwaarde dat de temperatuur constant blijft; zo heeft u altijd een fles koud staan!

Wat is de juiste temperatuur?
Een champagne moet goed koud zijn, maar nooit ijskoud. Hoe jonger en frisser de champagne is, hoe meer hij gekoeld moet worden (8°C). Een rijpere champagne of een millésimé kan op 10°C gedronken worden. Bij een te koude champagne zijn de smaak en aroma’s niet meer optimaal.

Champagne openen
Verwijder de muselet, pak de kurk vast, houdt de fles vast aan de onderkant en draai deze een paar maal rond, dan komt de kurk vanzelf los.

De kurk:
De toestand en de vorm van de kurk, evenals het geluid dat hij maakt als hij loskomt, vertellen hoe lang hij al in de fles zit, en dus hoe lang de champagne al op de markt is.

Als de kurk breed uitstaat (a), is hij jong en probeert hij zijn oorspronkelijke vorm weer aan te nemen. Als de kurk taai is (b), is hij oud, net als de fles en hoor je hem nauwelijks loskomen.
Het bruisen van de champagne is ook een aanwijzing voor de ouderdom van de fles. Dit wordt minder met de jaren en is zichtbaar op het moment dat de fles wordt ontkurkt.
Een kenner maakt zich dus niet ongerust over een rijpe fles champagne die bijna niet meer bruist, minder ervaren mensen denken vaak dat dit veroorzaakt wordt door lucht in de fles.

Wat is de juiste temperatuur?
Een champagne moet goed koud zijn, maar nooit ijskoud. Hoe jonger en frisser de champagne is, hoe meer hij gekoeld moet worden (8°C). Een rijpere champagne of een millésimé kan op 10°C gedronken worden. Bij een te koude champagne zijn de smaak en aroma’s niet meer optimaal.

Theelepeltje:
Het verhaal dat je een open fles kunt bewaren door een zilveren theelepeltje in de hals te stoppen is niet waar. Gebruik liever een speciale kurk waarmee je de fles een aantal uur goed kunt houden.

Champagne schenken
Het glas is belangrijk voor het mousseren van de champagne. Als de [belletjes] in uw glas verdwijnen, denk dan niet dat de champagne niet goed is, maar neem een ander glas…

Welk glas?
Om een champagne optimaal tot zijn recht te laten komen, moet hij in het juiste glas geschonken worden. Het volume en de hoogte moeten genoeg ruimte bieden om de belletjes te laten ontwikkelen en naar de oppervlakte te laten stijgen en moeten de temperatuur zo constant mogelijk houden.
De ideale vorm is een tulpglas. Gebruik geen coupe, want door de wijd uitlopende vorm vervliegen de aroma’s te snel.
De fijnheid van het glas speelt ook een rol, vooral bij de lippen, want een fijn glas bevordert de smaakervaring.

Hoe moet het glas gewassen worden?
Was de glazen met warm water zonder reinigingsmiddel, laat ze uitdruipen en drogen aan de lucht en zet ze rechtop weg, beschermd tegen stof. Maar al te vaak verdwijnen de champagnebelletjes door achtergebleven resten afwasmiddel.

Champagne proeven
Kijk, ruik, proef.
Schenk de champagneglazen halfvol. Vergeet niet te kijken, en de goudnuance van de champagne te bewonderen: bleekgoud, grijsgoud of oud goud.

Kijk naar het dansen van de belletjes, licht, speels en levendig…

Snuif vervolgens de geur op, langzaam, diep, en begin opnieuw.
Herkent u in dit boeket van aroma’s bloemen, fruit of rijke, zoete aroma’s, zoals vanille en kruiden?

En proef de champagne tenslotte. Houd hem enkele seconden in uw mond. Doe dit nogmaals. U herkent niet alleen de aroma’s die u eerder al rook, maar ontdekt ook het karakter van de champagne: vlezig of romig, delicaat of complex.

Ontwikkeling van de Champagne
Van meet af aan een gewijde wijn:
Tot de Middeleeuwen waren het de geestelijken die zich bezighielden met wijnbouw: de wijn werd gewijd en tijdens de mis gedronken. Door de combinatie van ligging en geschiedenis trof de champagne een uitzonderlijk lot. Toen Clovis zich bekeerde, werd hij namelijk gedoopt door Sint Remi, bisschop van Reims, die in een villa woonde omringd door wijngaarden, vlakbij het huidige Epernay. De eerste koning van Frankrijk werd gekroond in de Champagne en de wijnen uit de Champagne werden gewijd op kerstmis in het jaar 496.

Gewijd door de geschiedenis:
Van 898 tot 1825 werden de Franse koningen gekroond in Reims, midden in de Champagne. Vanaf de 12e eeuw werd de reputatie van champagne ook buiten de grenzen bekend en bleef deze groeien.
Champagne heeft in de loop der tijd vele belangrijke verdragen bezegeld, onlangs nog dat van Maastricht. Het wordt vaak gebruikt om het belang van een historisch moment te onderstrepen.
Champagne staat symbool voor voornaamheid en wordt al twee eeuwen op grote koninklijke huwelijken geschonken. Ook was er champagne op de grote wereldexposities van 1889 en 1900 in Brussel en Parijs; en met de tijd heeft champagne zijn imago van wijn voor speciale gelegenheden alleen maar bevestigd. Tegenwoordig wordt er meer dan ooit gebruik gemaakt van champagne om het unieke of speciale karakter van een gebeurtenis aan te geven.

Speciale gelegenheden:
Het is de gewoonte geworden om speciale gelegenheden te vieren met champagne. Bij sportieve overwinningen worden kampioen en publiek rijkelijk begoten met champagne en gaat de overwinnaar de boeken in met een fles in de hand. Zoals alle grote of bescheiden helden overal ter wereld die hun prestaties willen vieren.

Geliefd onder groten.
Koninklijke nectar:
Koningen, prinsen en edelen waren de eerste liefhebbers van champagne. Zij lieten de wereld kennis maken met deze voortreffelijke wijn en waren de ideale vertegenwoordigers. Geschiedkundigen vermelden de liefde voor champagne aan het Franse hof van Marie-Antoinette, Madame de Pompadour en natuurlijk Philippe van Orléans, wiens diners zonder uitzondering gepaard gingen met een overvloed aan champagne.

Ook de huidige groten der aarde hebben hun favoriete champagne, en hun keuzes zijn net zo gevarieerd als hun politieke overtuigingen. Dit is mogelijk door de grote diversiteit in champagne.

Een ster voor de sterren:
Grote sterren voelen zich aangetrokken tot de belletjes van champagne. Sommigen vertellen ronduit dat ze niet zonder kunnen. Marlène Dietrich schreef in haar biografie dat ze er zoveel van houdt omdat champagne “je de indruk geeft dat het zondag is en het goede leven binnen handbereik is.” Greta Garbo bezwijkt in haar rol als Russische tijdens een bezoek aan Parijs in “Ninotchka” voor de charmes van champagne en luxe; Audrey Hepburn, Jeanne Moreau, Marilyn Monroe en Juliette Binoche zijn enkele van de vele beroemde liefhebbers van champagne. Mistinguett en Maurice Chevalier hebben erover gezongen, net als Jacques Higelin en Serge Gainsbourg.

Champagne als hoofdpersoon:
Talloze auteurs gaven champagne een rol in hun werk, van Puschkin tot Henry Miller, van Hemingway tot Balzac, Zola, Maupassant, Colette, Françoise Sagan, John Le Carré, Frédéric Dard en Ian Flemming, geestelijk vader van James Bond. Winston Churchill schrijft erover in zijn biografie: schrijver, politicus en man met smaak zijn het erover eens: champagne is een dagelijks plezier voor iedereen die weet wat leven is!

Champagne reden tot vreugde
Libertijnen:
Vanaf het eind van de 18e eeuw, toen de Champenois het mousseren goed beheersten, was champagne niet langer het voorrecht van de geestelijken en kreeg de drank ook een rol op feestelijke gelegenheden. De libertijnen van de 18e eeuw raakten in vervoering door het lichte en sprankelende karakter.

Internationaal:
Champagne stak al heel snel de grens over. Eigenzinnige en avontuurlijke Champenois namen het mee naar alle continenten. De Engelsen waren de eersten die er verzot op raakten. Toen tsaar Alexander I in september 1815 een vier dagen durend diner organiseerde ter gelegenheid van de militaire parade bij Vertus, bedacht de Franse kok Carême een menu voor de 300 gasten waarbij voornamelijk champagne werd geserveerd.

Slechts een paar jaar later werd er in Californië en New York al getoost met champagne. Vanaf het begin van de 20e eeuw had champagne overal ter wereld een reputatie als de ideale wijn voor feestelijke en stijlvolle bijeenkomsten met allure.

Populair:
Aan het eind van de 19e eeuw werd de verspreiding van champagne makkelijker door de snellere en betere transportmogelijkheden, met name de trein. Het wordt overal geschonken, in de cafés op de Grands Boulevards, in het Café anglais, het beroemde restaurant Tour d’Argent, op de Jockey Club, in de Taverne Olympia, iedereen wil alleen maar champagne.

Na de oorlog in 1870 wordt champagne gemeengoed. Het wordt genoemd in de werken van Feydeau en Offenbach, en in “Die Fledermaus” van Strauss: “zijne koninklijke hoogheid Champagne is koning, laten we ons onder zijn wetten scharen…” en in La Traviata van Verdi, waar in het eerste bedrijf het glas geheven wordt.

Feestelijk:
Als generaal Eisenhower in februari 1945 zijn hoofdkwartier vestigt in Reims, spreekt het voor zich dat de bevrijding gevierd wordt met champagne. En hoe! Sinds het begin van de 20e eeuw wordt champagne gezien als een wijn die mensen samenbrengt en een feestelijke sfeer creëert. Of het nu gaat om een keizerlijk feest als dat van de sjah van Iran om het 2500-jarig bestaan van het Perzische rijk te vieren tussen de ruïnes van de Persepolis of een volkser feest als de tweehonderdste verjaardag van de Franse Revolutie of de openingsceremonie van het WK in ’98, de laatste jaren is er geen feest zonder champagne.

Het wordt geschonken op de grote filmfestivals, culturele exposities, sportieve evenementen, bij herdenkingsplechtigheden en belangrijke verjaardagen. En natuurlijk is champagne traditie op oudejaarsavond.

Het geheim van een goede Champagne
Het Terroir:
Terwijl de reputatie van champagne wereldwijd gevestigd is, is het terroir waar hij vandaan komt een stuk minder bekend. De wijngaarden van de Champagne stammen uit het begin van onze jaartelling, sinds 1927 worden de grenzen van het gebied aangegeven door een Appellation d’origine contrôlée.

De (noordelijke ligging), het ruige klimaat, de eigenschappen van de grond en de heuvels maken het tot een uniek terroir, dat de champagne zijn onnavolgbare smaak geeft.

In de loop der eeuwen hebben de Champenois het land getemd, en nog steeds zijn er speciale onderzoeksprogramma’s, gericht op een beter inzicht in het terroir om het specifieke karakter en de diversiteit ervan optimaal te laten uitkomen.

De wijngaard:
De Champenois hebben niet alleen gevoel voor wijn, maar vooral ook gevoel voor de wijngaard. Dit gevoel hebben ze in de loop der eeuwen ontwikkeld door met passie hun beroep uit te oefenen en het beste uit hun unieke terroir te halen in een noordelijk klimaat dat de wijnbouw bemoeilijkt.

Door de fysiologie van de wijnbouw en de problemen die daarmee gepaard gaan in de Champagne, hebben ze een ware wijnbouwstrategie ontwikkeld met betrekking tot dichtheid, selectie, enten, etc. Maar voor wijnbouw is ook dagelijkse aandacht nodig, dat is de basis van het vak en het oudste product van de champagneboer: de taille.

Gevoel voor de wijngaard betekent respect voor de natuur. Dit is terug te zien in het doordachte wijnbouwprogramma. Een stap verder op de weg naar vooruitgang en in het maken van grote champagne.

De druif:
De champagnedruif vormt de schakel tussen het meest unieke terroir ter wereld en een oude verwerkingsmethode, maar wordt nog niet altijd op waarde geschat. Het verhaal begint met een lange groeiperiode, die na 15 maanden resulteert in een complexe vrucht.

Gedurende deze periode wordt de druif met alle zorg omringd:
- Precieze bepaling – per cru – van de ideale rijpheid, een zeer kortstondig moment waarop de druif nog steeds fris is, maar al wel mooi rond.
- Selectie en pluk – uitsluitend met de hand – van de gezonde en hele druiven die ongeschonden bij de pers moeten aankomen.
- Voorzichtige persing – langzaam en geleidelijk – om uit de pulp alleen het sap te halen dat tot champagne zal worden verwerkt.

Zo werken mens en natuur zorgvuldig samen tijdens de wijnoogst om ervoor te zorgen dat de champagnedruif, het concentraat van het terroir, al haar kwaliteiten en eigenschappen kan doorgeven aan de meest unieke wijn ter wereld, de champagne.

De assemblage:
Champagne maken is boven alles een verhaal over passie… Een verhaal van meerdere eeuwen oud, over een ruige, delicate, grillige en bovenal afwisselende natuur en de mens, die gebruikmaakt van deze complexiteit, op zoek naar steeds meer rijkheid en diversiteit. Hieruit is een wijn ontstaan die overal ter wereld geliefd is, dankzij zijn unieke en verfijnde karakter.

Van alle stappen bij het maken van een champagne is er één heel erg belangrijk, omdat deze als het ware alle vorige stappen samenvoegt en een onomkeerbare keuze inhoudt: de assemblage.

De assemblage, met als resultaat een wijn die bij uitstek geschikt is om te mousseren, vormt dus de basis van een unieke champagne.

Het mousseren:
Het mousserende karakter is het kenmerk van champagne. Het is ook het belangrijkste teken van zijn kwaliteit. Krachtig, langdurig of verfijnd bruisende champagne wordt als positief ervaren. Als de champagne niet perfect bruist, is men teleurgesteld of negatief.

Dit complexe en verfijnde verschijnsel is dus van groot belang. Er is echter nog weinig over bekend. De Champenois hebben het bestudeerd en leren beheersen, en kunnen elke liefhebber alles vertellen over de geschiedkundige, technische, wetenschappelijke en zintuiglijke feiten.

De levenscyclus van Champagne:
Champagne leeft. Tussen het moment dat de champagne wordt gemaakt en het moment dat hij wordt gedronken, zit een aantal jaren, waarin de champagne zich ontwikkelt, verandert en een meer uitgesproken karakter krijgt.

Tijdens elke stap van het productieproces bouwen de Champenois aan het karakter van hun champagne, door middel van talloze keuzes, risico’s en investeringen.

Met dank aan het Nederlands Champagne Bureau.